Artikel – Brzo 2015 en de herziene ARIE-regeling

[ Bron: website Nederlandse Arbeidsinspectie, https://www.nlarbeidsinspectie.nl/onderwerpen/arie-regeling  ]

Voor bedrijven in Nederland die met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen werken is regelgeving opgesteld om medewerkers, milieu en omwonenden te beschermen.

Gevaarlijke stoffen in grote hoeveelheden brengen specifieke risico’s met zich mee voor arbeidsveiligheid en Omgevingsveiligheid. Daarvoor bestaat regelgeving: het Besluit risico’s zware ongevallen 2015 (Brzo 2015) en de in het Arbobesluit opgenomen Aanvullende voorschriften risico-inventarisatie en -evaluatie (ARIE-regeling). In grote lijnen geldt het Brzo 2015 voor grotere bedrijven en de ARIE-regeling voor kleinere bedrijven.

Bedrijven moeten zelf nagaan of het Brzo 2015 of de ARIE-regeling op hen van toepassing is. Valt een bedrijf onder het Brzo 2015 of de ARIE-regeling, dan moet hiervan een melding worden gedaan bij de instantie die de milieuvergunning afgeeft (Brzo 2015) of de Nederlandse Arbeidsinspectie (ARIE-regeling).

Herziening ARIE-regeling

Vanaf 1 januari 2023 is een herziene ARIE-regeling van kracht.

Reden voor herziening is dat de regelgeving op een aantal punten niet gebruiksvriendelijk, en moeilijk handhaafbaar was. Dit had als consequentie dat de veiligheid van de werknemers onvoldoende gewaarborgd kan worden.

De herziene ARIE-regeling is geeft een koppeling met de (toekomstige) Omgevingswet en Seveso-inrichtingen (het huidige Brzo 2015).

Brzo 2015

In het Brzo 2015 staan wettelijke regels die er aan moeten bijdragen dat eventuele veiligheidsrisico’s bij het werken met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen zoveel mogelijk worden beperkt. Het Brzo 2015 is de Nederlandse uitwerking van een Europese Richtlijn voor bedrijven die werken met gevaarlijke stoffen: de Seveso-richtlijn III.

De regelgeving heeft twee doelen:

  1. het voorkomen van zware ongevallen met grote gevolgen voor mens, omgeving, milieu en infrastructuur, en
  2. mocht er toch iets misgaan, de gevolgen van een zwaar ongeval zoveel mogelijk beperken.

Brzo-bedrijven zijn dan ook verplicht om de risico’s van het werken met gevaarlijke stoffen te beoordelen en maatregelen te nemen om mens en milieu hiertegen te beschermen.

Het Brzo 2015 legt de verantwoordelijkheid voor het beheersen van veiligheidsrisico’s bij het bedrijf, en beschrijft de doelen waaraan het bedrijf moet voldoen. De toezichthouders (Omgevingsdienst, Nederlandse Arbeidsinspectie, Brandweer) zien gezamenlijk erop toe dat het bedrijf het veilig werken met gevaarlijke stoffen goed beheerst en deze doelen bereikt. Hiervoor kijken zij vooral naar het zogenaamde veiligheidsbeheersysteem dat het bedrijf hiervoor moet gebruiken. Inspecteurs toetsen tijdens een inspectie niet alleen of het veiligheidsbeheerssysteem goed is beschreven, ze kijken ook of het in concrete situaties werkt. Zo’n inspectie is omvangrijk, beslaat meestal meerdere dagen en vraagt grote betrokkenheid van een bedrijf. Voor alle Brzo bedrijven zijn publiekssamenvattingen van de inspectieresultaten te vinden op de BRZO+ website.

ARIE-regeling

Als er bij bedrijven die onder de ARIE-regeling vallen iets mis gaat, kan dat ook grote gevolgen hebben voor de gezondheid en veiligheid van werknemers. Om ook bij deze bedrijven zware ongevallen met gevaarlijke stoffen te voorkomen of de gevolgen daarvan zoveel mogelijk te beperken, gelden voor hen in grote lijnen dezelfde regels als voor bedrijven die onder het Brzo 2015 vallen.

Deze bedrijven zijn daarom verplicht om periodiek een Aanvullende risico-inventarisatie en -evaluatie (Arie) uit te voeren. In het Arbeidsomstandighedenbesluit, hoofdstuk 2, afdeling 2, zijn de specifieke ARIE-regels opgenomen.

Om te voldoen aan de wettelijke regels dient een ARIE plichtig bedrijf onder meer:

  1. een veiligheidsbeheersysteem op te stellen op basis van geïnventariseerde scenario’s voor incidenten,
  2. een preventiebeleid te hebben om zware ongevallen te voorkomen,
  3. noodplannen te hebben ter voorbereiding op eventuele incidenten.
Controleren ARIE-plicht

Bedrijven moeten zelf controleren of de ARIE-regeling voor hen van toepassing is. Dit doen zij door

  1. te inventariseren welke (categorieën) gevaarlijke stoffen zij in huis hebben – of kunnen hebben – en in welke hoeveelheden.
  2. te toetsen of de hoeveelheden gevaarlijke stoffen boven de drempelwaarden uitkomen.

Er is een lijst met drempelwaarden voor categorieën van gevaarlijke stoffen en één voor specifieke stoffen. De (categorieën) gevaarlijke stoffen en de drempelwaarden zijn opgenomen in Bijlage I bij de herziene ARIE-regeling en zijn gebaseerd op de Europese verordening (EG) nr. 1272/2008 betreffende de indeling, etikettering en verpakking van stoffen en mengsels.

Een voorbeeld van een categorie: stoffen in de categorie Acute toxiciteit, categorie 1, alle blootstellingsroutes hebben een drempelwaarde van 1500 kg. Een voorbeeld van een specifieke stof: ethyleenoxide heeft een drempelwaarde van 1500 kg.

Staat de vergunning van een bedrijfsvestiging toe om meer gevaarlijke stoffen in huis te hebben dan de drempelwaarden aangeven, dan is deze vestiging ARIE-plichtig. Er is ook een zogeheten sommatieregel: voor alle (categorieën van) gevaarlijke stoffen binnen die vestiging worden de fracties (hoeveelheid gedeeld door de drempelwaarde) bij elkaar opgeteld. Als de som van de fracties meer dan 1 is, valt de vestiging ook onder de ARIE-regeling. Brzo-bedrijven zijn vaak óók ARIE-plichtig. Dit geldt bijvoorbeeld niet wanneer een Brzo-bedrijf op basis van uitsluitend milieugevaarlijke stoffen is aangewezen.

ARIE-plichtige bedrijven moeten zich melden bij de Nederlandse Arbeidsinspectie. Dit kan via het online meldformulier ARIE-bedrijven.

Toezicht ARIE-regeling

Het inspectieproces voor ARIE-bedrijven is vergelijkbaar met het inspectieproces voor Brzo-bedrijven. De verplichtingen waaraan ARIE-bedrijven moeten voldoen zijn immers vergelijkbaar. Twee punten waarop een ARIE-inspectie afwijkt van een Brzo-inspectie:

  1. ARIE-inspecties worden, in tegenstelling tot Brzo-inspecties, uitsluitend door de Nederlandse Arbeidsinspectie uitgevoerd, en
  2. nemen overwegend minder tijd in beslag.

Inspecteurs van de Nederlandse Arbeidsinspectie zullen bekijken hoe de ARIE-bedrijven hun risico’s van het werken met gevaarlijke stoffen hebben beoordeeld, en welke maatregelen zij hebben genomen om zware ongevallen te voorkomen en de gevolgen daarvan te beperken. Ook bij ARIE-bedrijven zal hierbij worden gekeken naar het veiligheidsbeheerssysteem. Bevindingen worden altijd vastgelegd. Hierbij wordt ook opgenomen welke eventuele overtredingen zijn geconstateerd.

Overgangstermijn herziene ARIE-regeling

Als een bedrijf momenteel al ARIE-plichtig is, moet het bedrijf ook vanaf 1 januari 2023 aan de herziene ARIE-regeling voldoen, met uitzondering van het opstellen van scenario’s en noodplan. Er worden bij deze bedrijven reguliere inspecties uitgevoerd.

Wordt het bedrijf onder de herziene regeling voor het eerst ARIE-plichtig, dan geldt een overgangstermijn van 1 jaar. In dit jaar kan het bedrijf de verplichtingen uit de ARIE-regeling implementeren. Bij deze bedrijven richten inspecties zich in het eerste jaar vooral op voorlichting.

Download herziene ARIE-regeling

Publicatiedatum:

13 december 2022

Formaat:

PDF

Aantal pagina's:

52

Taal:

Nederlands